CPM aparat za rehabilitaciju: zašto je važan i kako se koristi

U tekstu o kineziterapiji, jednom od prvih objavljenih na našem blogu, citirali smo italijanskog fizijatra Klemana Džozefa Tisoa koji je rekao sledeće:

“Pokret po svom dejstvu zamenjuje svako terapeutsko sredstvo, dok sva lekovita sredstva ne mogu da zamene pokret.”

Iako je od vremena Tisoa prošlo gotovo dva veka, ideja o značaju pokreta za čovekovo zdravlje je vanvremenska. Pokret ima dragocenu ulogu, kako u prevenciji, tako i u lečenju povreda i rehabilitaciji.

Danas želimo da vas upoznamo sa pasivnim pokretom i njegovim značajem u procesu rehabilitacije.

Kinetix studio za fizikalnu i manuelnu terapiju odnedavno je bogatiji za još jedan aparat koji pospešuje oporavak nakon povreda zglobno-koštano-mišićnog sistema. U pitanju je CPM aparat koji u praksi postaje nezamenjiv za rehabilitaciju nakon različitih ortopedskih operacija.

Ukoliko vas interesuje da saznate više o samom CPM aparatu, kao i o tome kako se koristi u terapijskom procesu, nastavite sa čitanjem ovog teksta. 

Kako izgleda i kako se koristi CPM aparat?

CPM je skraćenica za “continuous passive motion” što prevedeno na srpski jezik znači kontinuirani pasivni pokret. Postoji više vrsta CPM aparata koji se razlikuju u zavisnosti od toga za koji deo tela su dizajnirani. Prema tome, CPM aparat može se koristiti za terapiju zgloba ramena, kolena i kuka, lakta i skočnog zgloba. 

Izgled CPM aparata zavisi od modela, odnosno od toga kojem delu tela je namenjen.

U Kinetix studiju, dostupan je CPM aparat koji se koristi u procesu rehabilitacije nakon operacije kuka i nakon povrede prednjih ukrštenih ligamenata. Naravno, upotreba ove vrste CPM aparata nije ograničena na pomenute slučajeve, već se koristi za oporavak nakon različitih trauma koštano-mišićnog sistema, tj. povreda kuka ili kolena.

CPM aparat omogućava pasivno pokretanje zglobova, što znači da pacijent ne učestvuje aktivno u izvođenju pokreta.

Kao što možete da vidite na slici iznad, šine i ležišta aparata omogućavaju siguran i bezbedan pokret. Aparat je motorizovan i radi na osnovu unetih instrukcija. Na primer, savijanje noge u kolenu odvija se lagano, pod uglom koji je definisan od strane terapeuta. Obim pokreta, brzina izvođenja pokreta i dužina trajanja intervala su takođe unapred propisani.

Tretman može da traje između 30 minuta i 60 minuta, a ukoliko terapeut proceni da je svrsishodno - može se ponoviti i  više puta u toku dana. Dužina trajanja i učestalost tretmana zavisi od patologije i niza drugih faktora koji variraju od slučaja do slučaja.

CPM aparat se koristi u prvoj fazi rehabilitacije, dakle - odmah nakon operacije ili ubrzo nakon povrede. Svaki tretman je značajan jer doprinosi postepenom povećavanju obima pokreta čime se sprečavaju negativni efekti imobilizacije zgloba.

Kako CPM aparat spečava negativne efekte imobilizacije zgloba i koje su još prednosti tretmana?

Kontinuirano pasivni pokreti koje omogućuje CPM aparat su precizni i kontrolisani pokreti koji doprinose procesu obnavljanja hrskavice i sinovijalne tečnosti koja podmazuje zglobove. Ovim se pospešuje metabolizam kao i ishrana zglobova i hrskavice, te smanjuje gubitak kolagena.

Tretmani CPM aparatom smanjuju bol i otok, kao i rizik od tromboze. Pored toga, sprečava se nastajanje priraslica i ukočenosti zgloba, što na duge staze znači povratak pune funkcionalnosti i smanjenje šansi za ponovnu povredu.

Pored toga, ono čemu se najviše raduju pacijenti koji su pre povrede bili fizički aktivni, te navikli na život u pokretu, jeste činjenica da CPM aparat značajno smanjuje period oporavka.

Primera radi, prema podacima jednog naučnog magazina o rehabilitaciji, nakon operacije prednjih ukrštenih ligamenata potrebno je između 4 i 6 nedelja da bi pacijent povratio pređašnji obim pokreta, dok uz CPM aparat taj vremenski period iznosi između 10 i 14 dana.  

Koji su ciljevi terapije CPM aparatom u prvoj fazi rehabilitacije?

Prva faza rehabilitacije za cilj ima sledeće:

• Kontrolu i smanjivanje osećaja bola nakon operacije ili povrede
• Smanjenje upalnih procesa
• Povećanje obima pokreta zarad bezbednog vraćanja normalnih funkcionalnosti
• Obezbeđivanje kontrolisanog pasivnog pokreta zarad što uspešnijeg zarastanja tkiva
• Minimiziranje rizika formiranja ožiljka na tkivu

Budući da je samostalno izvođenje pokreta u prvoj fazi rehabilitacije najčešće veoma bolno ili čak i nemoguće, CPM aparat pomaže pacijentima da povrate obim pokreta i da se na siguran način oporave. Ovim se omogućava jačanje mišića i bolja cirkulacija. 

Evo zanimljivih podataka o tome koliki je stepen fleksije kolena potreban da bi se izveli određeni pokreti:

65°	Pokret koji se izvodi prilikom hodanja
70°	Pokret koji se izvodi kako bi se podigao teret sa poda
85°	Pokret koji prati penjanje uz stepenice
95°	Pokret koji prati ustajanje i sedanje
105°	Pokret koji prati vezivanje pertli
115°	Sedenje u turskom sedu ili čučanj

Kao što možete da vidite u ovoj tabeli, ljudsko telo ima određeni nivo fleksibilnosti zglobova koji mu omogućava da normalno funkcioniše. Naravno, na fleksibilnost i gipkost zglobova utiče niz faktora - od genetskih predispozicija preko toga da li se osoba bavi fizičkom aktivnošću ili ne, pa sve do načina na koji se hrani i živi.

Retko razmišljamo o tome kakav nam je obim pokreta potreban da bismo neometano obavljali sve svakodnevne aktivnosti. Ipak, kada nam povreda to uskrati, svakako želimo da se što pre vratimo na staro. CPM aparat je važan saveznik u tom smislu. 

Zbog čega je važno da imate stručnog terapeuta na raspolaganju pre korišćenja CPM aparata? 

Iako postoje kompanije koje nude iznajmljivanje CPM aparata za samostalnu kućnu upotrebu, neophodno je da stručni terapeut podesi sve instrukcije za CPM aparat za svakog pacijenta ponaosob. Svaka patologija je specifična i svaki pacijent ima jedinstveni prag bola. Tretmanu se nikako ne bi trebalo pristupati laički.

Evo šta je sve uobičajeno da stručni terapeut uradi kako bi se CPM aparat pravilno koristio i prilagodio pacijentu u slučaju terapije nakon povrede kuka:

• Merenje dužine butne kosti pacijenta
• Podešavanje sedišta CPM aparata u nulti, odnosno startni položaj
• Podešavanje položaja sedalice u skladu sa izmerenom dužinom butne kosti
• Postavljanje povređene noge pacijenta na nosila CPM aparata u pravilan položaj
• Prilagođavanje udaljenosti gazišta nozi pacijenta i postavljanje sigurnosnih kaiševa
• Prilagođavanje visine lista i butine tako da pacijent ne oseća bol niti nelagodu
• Definisanje obima pokreta u sistemu CPM aparata
• Nadgledanje tretmana i procesa rehabilitacije

Stručni terapeut je tu da preporuči najbolji mogući tretman koji je personalizovan za svakog pacijenta. Proces rehabilitacije podrazumeva posmatranje tempa boljitka pacijenta kako bi se na pravi način podizala granica, odnosno osigurao kontinuiran napredak.

Na primer, terapeut može da proceni da je odgovarajući ugao za određenog pacijenta na početku terapije CPM aparatom između 0 i 60 stepeni, pa da koristeći svoje iskustvo i znanje dozira veće opterećenje, odnosno da poveća stepen fleksije na narednim tretmanima zarad najboljih rezultata. Naravno, to čini sa velikom pažnjom i brigom, uzimajući u obzir kako se pacijent oseća. Tretmani CPM aparatom ne smeju da izazivaju bol.

-

Ukoliko ste pretrpeli povredu i tražite pravi tim terapeuta u Novom Sadu koji Vam može pomoći da se što potpunije i brže oporavite, kontaktirajte Kinetix pozivom na 065 301 99 30 ili nam pošaljite mejl na info@studiokinetix.rs. Naš tim sertifikovanih i obrazovanih terapeuta Vam stoji na usluzi kako biste što je moguće ranije opet stali na noge.