Ruptura mišića: saveti za lečenje i uspešan oporavak

Ukoliko ste fizički aktivni, sigurno vam se dogodilo da isteglite mišić ili da proživite upalu mišića. Upala mišića obično se javlja dan-dva nakon intenzivnog treninga ili fizičkog napora na koje telo nije naviklo. Tada se u mišiću javljaju tzv. mikrooštećenja koja narušavaju funkcionalnu ravnotežu unutar tkiva. Suštinski su ova mikrooštećenja normalna za ljude koji su u procesu izgradnje mišića i izdržljivosti, te nema razloga za bilo kakvu brigu.

Međutim, prilikom vežbanja može doći i do ozbiljnih povreda. Nasuprot upali mišića koja je sastavni deo sticanja fizičke kondicije, ruptura mišića predstavlja delimični ili potpuni prekid mišićnog tkiva koji zahteva ispravno lečenje kako bi se minimalizovao rizik od stvaranja ožiljka i povratile sve fukncije.

Verovali ili ne, ali ruptura mišića jedna je od najčešćih sportskih povreda. Saznajte više o tome šta je sve potrebno za uspešan oporavak od stručnih fizioterapeuta studija Kinetix.

Šta je zapravo ruptura mišića i kako nastaje?

Ruptura mišića nastaje usled delovanja spoljašnje mehaničke sile čija jačina prevazilazi elastičnost i jačinu mišićnih vlakana. Ova vrsta povrede najčešće nastaje prilikom eksplozivnih pokreta koji kombinuju brzinu i snagu.

Nagli doskok, zaustavljanje ili nezgodna i oštra promena pravca kretanja takođe mogu dovesti do rupture mišića, kao i direktan udarac. U najvećem broju slučajeva, radi se o povredi koja je lokalizovana na mišićno-tetivnim prelazima.

Koji su znaci rupture mišića?

Prilikom povrede, osoba oseti probadajući, oštar bol, pokretljivost je momentalno ograničena i najčešće bolna. Pucanje mišića može pratiti i neprijatan zvuk. U zavisnosti od mesta i intenziteta povrede, može se javiti i osećaj snažnog istegnuća mišića ili osećaj prekinutosti tkiva. Ponekad se u slučajevima veće rupture ona može osetiti i fizički, prelazeći rukom preko kože ili biti vidljiva kao blago udubljenje.

Pored toga, mišić značajno gubi na snazi, usled prekinutosti tkiva nije moguće stegnuti mišić i osoba može osetiti krutost i neprijatnu zategnutost mišića. Neretko se javljaju modrice i otok budući da ruptura stvara krvni podliv i da telo momentalno reaguje na traumu u pokušaju da se regeneriše.

Koje su najčešće rupture mišića?

Najčešće rupture mišića su:

• Ruptura mišića kvadricepsa
• Ruptura Ahilove tetive
• Ruptura mišića ramena 
• Ruptura mišića bicepsa
• Povreda primicača buta

U zavisnosti od toga koji je mišić povređen, doktor specijalista će raditi drugačije testove. Na primer, u slučaju rupture Ahilove tetive, radi se Tomsonov test. Pacijent legne na stomak, a doktor specijalista vrši pritisak na njegove mišiće lista kako bi se izazvala plantarna fleksija koja nužno izostaje u slučaju rupture.

Kako se dijagnostikuje ruptura mišića?

Ruptura mišića se najčešće dijagnostikuje putem ultrazvuka. Magnetna rezonanca daje još precizniju sliku. Ultrazvučni snimak je najčešće dovoljan da bi se videla da li je u pitanju parcijalna ili potpuna ruptura.

Ultrazvučni snimak omogućava stručnom licu da prepozna da li je u pitanju prvi, drugi ili treći stepen povrede mišića:

• Prvi stepen: blaga povreda mišića, bez jasno vidljivih promena u tkivu
• Drugi stepen: povreda mišića koja podrazumeva formiran hematom i prekid mišićnih vlakana do 2 cm
• Treći stepen: teža povreda mišića koja podrazumeva formiran hematom i prekid mišićnih vlakana preko 2 cm

Pre samog ultrazvuka, doktor specijalista uzima sve potrebne informacije koje se tiču nastanka povrede i simptoma. Često se i palpacijom može osetiti rupa, tj. udubljenje na mestu povrede.

Na koji način se leči ruptura mišića i koliko dugo traje oporavak?

U prvih nedelju dana nakon povrede, preporučuje se mirovanje, primena hladnih gelova i uzimanje analgetika po potrebi. U zavisnosti od toga koji je mišić povređen, može se preporučiti i elevacija, odnosno držanje povređenog ekstremiteta iznad nivoa srca kako bi se smanjio otok. Takođe, zarad optimalnog zarastanja, može se propisati i korišćenje funkcionalne ortoze koja će fiksirati nogu i sprečiti “zevanje” mišićnih vlakana. Takođe, ukoliko je reč o rupturi mišića noge, može se preporučiti i hodanje pomoću podlaktnih štaka.

Nakon ovog perioda, sledi fizikalna terapija, a potom i kineziterapija.

Fizikalni tretmani koji se najčešće koriste u okviru fizikalne terapije su TECAR, elektroterapija, laser, ultrazvučna terapija, magnetna terapija i dr. Tip tretmana, kao i same kombinacije i intenzitet tretmana, određuje fizioterapeut za svakog pacijenta ponaosob.

Tehnike tretmana određuje fizioterapeut. Onog momenta kada fizioterapeut proceni da je vreme, uključuju se i vežbe koje imaju za cilj jačanje mišića, poboljšanje obima pokreta i vraćanje funkcionalnosti. Težina i broj ponavljanja vežbi se postepeno povećavaju u skladu sa brzinom napretka i pacijentovom subjektivnom procenom bola, tj. nelagodnosti. Pasivni pokreti se nikada ne izvode preko granice bola.

Cilj rehabilitacije je stvaranje što manjeg ožiljka na mišiću, te vraćanje njegove pune funkcionalnosti. Nakon završene terapije, pacijent se postepeno vraća fizičkim aktivnostima. 

U slučaju da je pacijent sportista, izuzetno je važno da period rehabilitacije nadgleda stručan i iskusan fizioterapeut. Fizioterapeut je odgovoran za procenu fizičke spremnosti i ograničenja u pogledu mišićne koordinacije i mehanike kod sportista.

Uz različite testove mobilnosti, stabilnosti, ravnoteže i snage mišića koji se oporavlja, fizioterapeut sportistama daje svoju preporuku o periodu trajanja rehabilitacije, kao i o tipu fizičke aktivnosti koja se preporučuje nakon završetka tretmana. Prerano završen period rehabilitacije može mišić koji je u pitanju učiniti naročito ranjivim u kasnijim sportskim poduhvatima, te dovesti do ponovne povrede.

Period oporavka obično traje između 4 i 8 nedelja, ali je ovo veoma individualno. 

Kako sprečiti povredu kao što je ruptura mišića?

Postoji niz preventivnih mera koje možete preduzeti kako biste obezbedili optimalnu gipkost, jačinu i elastičnost svojih mišića i sprečili pucanje tkiva.

Najpre je važno temeljno se zagrejati pre fizičke aktivnosti. Osim gorepomenutih eksplozivnih pokreta, jedan od najčešćih rizika za povredu predstavlja nedovoljna zagrejanost tela pred trening. Kontrolisano zagrevanje mišića podiže temperaturu tela, podstiče cirkulaciju i prokrvljenost mišića, kao i ključne metaboličke procese.

Jednako je važno dobro se istegliti nakon fizičke aktivnosti. Ovim se poboljšava gipkost i fleksibilnost mišića, eliminiše se mlečna kiselina i opušta telo, te poboljšava obim pokreta i koordinacija.

Osim pravilnog zagrevanja, istezanja, kao i opreza prilikom samog treninga, važno je voditi računa o ishrani. Izbalansiran unost proteina i zdravih ugljenih hidrata, kao i hrana bogata magnezijumom, kalcijumom, kolagenom, vitaminom D i vitaminom C, gvožđem i drugim blagotvornim nutrijentima - ključ je za zdravlje mišića.

Iako u svemu nesumnjivo postoji i faktor genetike, važno je uraditi sve što je u vašoj kontroli da svoje mišiće držite u optimalnom stanju.

Sportisti bi naročito trebalo da vode računa o oporavku nakon fizičkih aktivnosti. U ovakvim aktivnostima, terapeut ima ključnu ulogu. Preporučuje se masaža, limfna drenaža, korišćenje saune i turskog kupatila, pa i kriokomore i kontrasne kupke. U pitanju su prakse i metode koje utiču na dobro stanje čitavog organizma, a naročito koštano-mišićnog sistema. Tako se značajno smanjuje rizik od nastanka povreda, što je za profesionalne sportiste ponekad i pogubno na planu karijere.

Oporavite se nakon rupture mišića u studiju Kinetix u Novom Sadu

Ukoliko ste pretrpeli povredu i doživeli rupturu mišića, te sada tražite najbolju opciju za lečenje, kontaktirajte studio Kinetix u Novom Sadu. Potrebno je da donesete ultrazvučni snimak i svu papirologiju koju imate kako bismo na najbolji mogući način propisali pravu terapiju za što brži oporavak. Pozovite nas na 065 301 99 30 ili 021 301 99 29 kako biste zakazali konsultacije.